W latach 1999 - 2006 miałem przyjemność regularnie współpracować z Młodzieżową Akademią Szachową. Na bazie tych doświadczeń napisałem książkę:
"Myśl - Działaj - Zwyciężaj! Psychologia szachów w praktyce".
Proponowałem w niej całościowy system pracy dla tych szachistów, którzy planują profesjonalną karierę sportową. Zależało mi na tym, aby wypracowana wcześniej metodologia mogła dotrzeć do szerokiego grona, oczywiście zwłaszcza trenerów i młodych ludzi. Chciałem, aby to, co zostało przedstawione w ramach akademii, zostało zachowane na dłużej.
Jakimi obszarami zajmowaliśmy się podczas zajęć praktycznych i co znalazło się w książce? Koncentrowałem się z jednej strony na myśleniu zawodnika przy szachownicy, a z drugiej - na działalności poza nią:
Do pracy nad charakterem i profesjonalnymi nawykami polecam zwłaszcza umieszczony na końcu książki "Kwestionariusz mistrza". Zamieściłem w nim 100 stwierdzeń, który pozwalają adeptowi szachów porównać się z ludźmi osiągającymi sukcesy w sporcie oraz w biznesie. Kwestionariusz powstał na podstawie literatury opisującej konkretne zachowania i nawyki: mistrzów świata i mistrzów olimpijskich, rekordzistów świata w lekkoatletyce, czołowych szachistów świata, dzielących się wiedzą, jak trenować, a także na podstawie obserwacji działań skutecznych menedżerów. Wiele nauczyłem się, obserwując sportowców i ich trenerów w Ośrodkach Przygotowań Olimpijskich w Spale, Zakopanem i Wiśle. Bezcenna była dla mnie bezpośrednia obserwacja, w Zakopanem, treningów siatkarzy pod wodzą słynnego "Kata" - Huberta Wagnera.
Natomiast do zarządzania karierą przygotowałem plik, w którym zawodnicy i trenerzy mogą planować i kontrolować dwa ważne elementy: role pełnione w życiu i czas. Takie podejście uwzględnia zrównoważony, harmonijny rozwój człowieka. Bazowałem tu na koncepcjach Lothara Seiwerta (1998; czas postrzegany jako Chronos, czas godzin), strategicznej karcie wyników Roberta Kaplana i Davida Nortona (2001a, 2001b, 2010; czas postrzegany jako Kairos, czas wartości), strategicznej karcie wyników według Huberta Rampersada (2004), wreszcie koncepcji zarządzania sobą w czasie przez role, w ujęciu Stevena Coveya (1998; czas postrzegany jako Aion, czas sensu tego, co robimy).
Uzupełnieniem może być drobny plik w Excelu do kontroli treningu w cyklu tygodniowym. Jego wypełnienie zajmuje 10 minut, ale pozwala na zdyscyplinowaną realizację postanowień.
Wszystkie narzędzia przygotowałem na użytek dzisiejszych słuchaczy Młodzieżowej Akademii Szachowej w Excelu, uwzględniając postępującą cyfryzację metod szkoleniowych.
Wymienione prace oferują szachiście kompleksowy system pracy nad własnym rozwojem. Z jednej strony wyznaczają pewne ramy, z orientacją na samodyscyplinę, kształtowanie charakteru wojownika, z drugiej - zostawiają wolność dla kreatywności w konkretnych działaniach na co dzień. I co równie istotne - w systemie jednym z priorytetów jest budowanie wrażliwości na innych i kontrolowanie tego, co w naszym życiu uważamy za najważniejsze.
* * *
To dobra okazja, aby podziękować wielu młodym szachistom i trenerom za inspirujące rozmowy, za otwarte zgłaszanie potrzeb, czasem wyrażanie wprost niezadowolenia, a zwłaszcza za częste słowa pozytywne, wspierające, które pokazywały sensowność naszych działań. Dziękuję!
Covey, S., Merrill, R., Merrill R.(1998). Najpierw rzeczy najważniejsze. Warszawa: Wydawnictwo MEDIUM.
De Groot, A.D. (1965). Thought and Choice in Chess. The Hague, Paris: Mouton & Co.
Kaplan, R., Norton, D. (2001a). Strategiczna karta wyników. Jak przełożyć strategię na działanie. Warszawa: Centrum Informacji Menedżera.
Kaplan, R., Norton, D. (2001b). Strategiczna karta wyników. Balanced Scorecard. Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaplan, R., Norton, D. (2010). Wdrażanie strategii dla osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. Warszawa: Wydawnictwa Profesjonalne PWN.
Rampersad, H. (2004). Kompleksowa karta wyników. Warszawa: Placet.
Seiwert, L. (1998). Zarządzanie czasem. Bądź panem własnego czasu. Warszawa: Agencja Wydawnicza PLACET.
* * *
Przewoźnik J. (2012). Zarządzanie karierą poprzez role. [Online]. Protokół dostępu: www.janprzewoznik.pl/artykuly/kariera_szachy_2012_01.php. [2012, December 27].