JUBILEUSZE MISTRZA TADEUSZA ŁUBIEŃSKIEGO

Jan Przewoźnik

Tadeusz Łubieński, z zawodu ekonomista, obchodzi w 2008 roku 75. rocznicę urodzin oraz 50-lecie zdobycia tytułu mistrza szachowego w Półfinale Szachowych Mistrzostw Polski w Poznaniu, w roku 1958.

Po wypełnieniu pierwszej normy mistrzowskiej Tadeusz Łubieński wycofał się z aktywnego życia szachowego i w ciągu 15 lat pracował w biurach projektów, uczestnicząc w projektowaniu osiedli mieszkaniowych województwa, a następnie przez 20 lat pracował w bankowości polskiej, gdzie jako specjalista-organizator uczestniczył w rozwoju sieci placówek bankowych naszego regionu.

Obecnie Tadeusz Łubieński jest emerytem, ma żonę, dwóch synów i czworo wnucząt.

Poprosiłem Mistrza Tadeusza o radę dla ludzi młodszych wiekiem, jak żyć, żeby zachować taką pogodę ducha i energię, jaką On posiada?

- Jak żyć? Uczyć się systematycznie, małymi kroczkami, ale do przodu. I poznawać wybiórczo wiele dziedzin życia. Na starość nie będzie nudy, jeśli ma się wiele zainteresowań. I być dobrym organizatorem swojego życia. Jestem "organizatorem"" i do dzisiaj organizuję sobie pracę.

Dziękuję za rozmowę! Panie Tadeuszu! Życzę wielu przyjemnych chwil w krainie szachów i muzyki!

* * *

Na początek piękna partia z mistrzem Polski z 1959 roku!

1.d4 Sf6 2.Sf3 c5 3.d5 b5 4.c4 Gb7 5.Sc3 b4 6.Sb1 e6 7.d:e6 f:e6 8.e3 Sc6 9.b3 e5 10.Gb2 d6 11.Sbd2 Ge7 12.Gd3 0–0 13.Sg5 Hd7 14.Hc2 g6

15.G:g6! (Odważnie, ponieważ trudno obliczyć warianty do końca! Można było zagrać pozycyjnie, np. 15.0-0 Gd8 16.Sge4, ale posunięcie w partii nadaje jej więcej blasku!) 15...h:g6 16.H:g6+ Kh8 17.Sde4 Sd8 (W wariancie 17...Sa5 18.Sg3 Wae8 czarne włączały do obrony wieżę. Ale i w tym wypadku białe miałyby rekompensatę za ofiarowaną figurę. Mogłyby zresztą zagrać podobnie jak w partii: 18.S:c5 d:c5 19.G:e5 Gd8 20.Wd1 Hg7 21.H:g7 K:g7 22.Se6, z przewagą.)18.S:c5! (Pan Tadeusz gra tę partię z ułańską fantazją!) 18...He8 (Po 18...d:c5 19.G:e5 czarne nie byłyby w stanie obronić się przed wszystkimi groźbami bez znaczących strat materialnych. Po pierwsze - groziłoby proste 19.Hh7 mat!) 19.Hh6+ Kg8 20.S:b7 S:b7 21.g4! Sc5 22.0-0-0 Sce4 23.f4 Gd8 24.f:e5 d:e5 25.Wd5 (Ideowe było także 25.Whf1, ale białe wolą dalej grać "ładnie".) 25...Gc7 26.Wf1 He7 27.Hg6+ Hg7 28.H:g7+ K:g7 29.Se6+ Kg8 30.S:f8 S:d5 31.Se6 S:e3 32.S:c7 S:f1 33.S:a8 S:h2 34.G:e5 S:g4 (Po serii forsownych ciosów białe przeszły do wygranej końcówki, którą sprawnie realizują.) 35.Gd4 a5 36.Gb6 a4 37.b:a4 Se5 38.a5 Sc3 39.a6 S:c4 40.a7 Sb5 41.Sc7 S:b6 42.S:b5 Sa8 43.Kb2 Kf7 44.Kb3 Ke6 45.K:b4 Kd5 46.Ka5 Kc5 47.Ka6 Sb6 48.a3 Kc6 49.a4 i czarne poddały się.

* * *

A teraz dwie partie "z muzyką w tle". Otóż zapewne nie każdy szachowy Czytelnik wie, że Pan Tadeusz uczęszczał w młodości do szkoły muzycznej i uczył się prywatnie gry na skrzypcach (u Profesora Mikołaja Dudarenki - znanego gorzowskiego pedagoga). Do muzyki zachęcił Jubilata także wujek, Wacław Zawadzki, lekarz i absolwent studiów muzycznych. Z kolei mistrz międzynarodowy Zbigniew Doda do dziś z ogromną pasją uwielbia słuchać muzyki, ale już nie gra w szachy. A Pan Tadeusz gra na pianinie, skrzypcach i jeszcze bardzo chętnie w szachy. Doda został dwukrotnie mistrzem Polski: w latach 1964 i 1967. A Panu Tadeuszowi zostały dwa miłe wspomnienia w partiach z nim.

Zatem spotkało się dwóch wielkich wielbicieli szachów i muzyki!

Pierwsza partia przypomina mi trochę V Symfonię Beethovena. Jak tam, tak i tutaj przez dłuższy czas pobrzmiewa w tle "fatum". Czarne, wzięte w typowe "królewsko-indyjskie" kleszcze, mogą spodziewać się smutnego strategicznego końca, jeśli nie znajdą jakiegoś taktycznego uderzenia. A nad białymi, mającymi przewagę pozycyjną, wisi groźba taktycznego uderzenia, "jak grom z jasnego nieba".

1.d4 Sf6 2.c4 d6 3.Sc3 g6 4.e4 Gg7 5.f3 e5 6.d5 Sfd7 7.h4 f5 8.Gg5 Sf6 9.h5 h6 10.G:f6 H:f6 11.Ha4+ Sd7 12.0-0-0 0-0 13.h:g6 H:g6 14.Hc2 Sc5 15.b4! (Tak traktował pozycje z obrony królewsko indyjskiej między innymi rumuński arcymistrz Florin Gheorgiu. Białe nie boją się odsłonić swojego króla. Na tym skrzydle mają przewagę przestrzeni.) 15...Sa6 16.a3 c5 17.b5 Sc7 18.Kb1 b6 19.Gd3 a6 20.a4 a:b5 21.a:b5 Se8 22.Sa4 Wb8 23.Sh3 Hf7 24.Kb2 Sf6 25.Sf2 Sh5 26.Wa1 Hg6 27.Sc3 Sf4 28.Gf1 Sh5 29.Wg1 f4 30.Gd3 Wf7 31.Se2 Gf6 32.Wh1 Wg7 33.Wh2 Sg3 34.Kb3 h5

35.S:f4! (Po długiej manewrowej walce białe korzystają z nadarzającej się okazji i przy pomocy tego taktycznego uderzenia przechodzą do wyraźnie lepszej końcówki.) 35...e:f4 36.e5 Gf5 37.e:f6 H:f6 38.Hc3 H:c3+ 39.K:c3 G:d3 40.S:d3 Se2+ 41.Kd2 Sd4 42.Wa6 Wf7 43.W:h5 We8 44.Sc1 Wg7 45.Wh2 Wg3 46.W:b6 W:f3 47.g:f3 S:f3+ 48.Kc3 S:h2 49.Sd3 (Reszta będzie już kwestią sprawnej techniki.) 49...f3 50.W:d6 Kg7 51.We6 Wf8 52.Sf2 Wa8 53.Wa6 We8 54.Wa2 We3+ 55.Kb2 Kf6 56.b6 We7 57.Wa7 We2+ 58.Kb3 W:f2 59.b7 Wf1 60.Ka2 Wb1 61.K:b1 f2 62.b8H f1H+ 63.Kb2 Sf3 64.Hf4+ i czarne poddały się. Zwycięstwo strategii białych!

1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 g6 4.Sc3 Gg7 5.e4 d6 6.f4 0-0 7.Sf3 e6 8.Gd3 e:d5 9.c:d5 b5 10.0-0 c4 11.Gc2 b4 12.Se2 We8 13.Sg3 Sbd7 14.h3 Sc5 15.We1 Ga6 16.Kh1 Wc8 17.Gd2 Wb8 18.a3 c3 19.a:b4! (Czujnie! Po 19.bc3 b3 20.Gb1 b2 21.Wa2 Gc4 czarne uzyskałyby decydującą przewagę.) 19...c:d2 20.H:d2 Sc:e4 21.G:e4 Hb6 22.f5 Gc4 23.f:g6 h:g6 24.Hg5 a6 25.h4 Sh7 26.Hc1 Hf2 27.Sh5! (W ulubionym przez Pana Tadeusza stylu!) 27...G:b2 28.H:c4 G:a1 29.W:a1 g:h5 30.G:h7+ K:h7 31.Hf4 (Za jakość białe mają wystarczającą rekompensatę.) 31...Kg8 32.Hg5+ Kf8 33.Hh6+ Kg8 34.Hg5+ Kf8 35.H:h5 We2 36.Hh6+ Ke8 37.Hg5 W:b4 38.Wc1 Wb8? (Czarne nie wytrzymują napięcia. Szanse na remis dawało 38...Wc2 39.We1 We2.) 39.Hg8!+ Kd7 40.H:f7+ We7 i czarne poddały się, nie czekając na 41.Se5!, z wygraną hetmana.

* * *

"Dlaczego nie grałeś tak dobrze z innymi, jak ze mną!" - Tak skomentował poniższą partię były reprezentant Polski, Alfred Tarnowski, mistrz Polski z 1961 roku.

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sf3 Sf6 4.e3 e6 5.Sc3 Sbd7 6.Gd3 Gd6 7.e4 d:e4 8.S:e4 S:e4 9.G:e4 e5 10.0-0 e:d4 11.H:d4 Hf6 12.Ge3 0-0 13.Wad1 Gc7 14.Hd3 h6 15.Gd4 Hf4 16.g3 Hd6 17.Hc3 Sf6 18.Gb1 Wd8 19.Hc2 Gg4 20.Gc3 He7 21.Wde1 Ge6 22.Sd4 We8 23.S:e6 f:e6 24.We2 Hf7 25.We3 Gb6 26.c5 Gc7 27.Wf3 Wad8 28.b4 Wd7 29.a3 Gd8 30.We1 Hh5 31.Wf4 Wf7 32.We5 g5

33.Wh4! (Decydujący cios!) 33...Hf3 34.W:h6 Sg4 35.Wh8!+ K:h8 36.We3+ e5 37.W:f3 Wee7 38.W:f7 W:f7 39.Hg6 i czarne poddały się.

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sf3 Sf6 4.Sc3 c5 5.d:c5 G:c5 6.e3 0-0 7.c:d5 e:d5 8.Ge2 Sc6 9.Sb5 Gg4 10.0-0 He7 11.b3 Wfd8 12.Gb2 Wac8 13.Sbd4 Gd6 14.Sh4 He5 15.g3 G:e2 16.H:e2 Ga3? (Mistrz Adam był moim trenerem w "Starcie" Katowice w latach siedemdziesiątych XX wieku. Ceniłem go za rozumienie szachów pozycyjnych, ale też przekonywałem się nieraz, że słabiej liczy skomplikowane warianty. Tutaj potwierdza się ta słabość. Białe znajdują obalenie kombinacji czarnych.) 17.S:c6! H:b2 18.Se7+ Kf8 19.H:b2 G:b2 20.S:c8 G:a1 21.S:a7 Ge5 22.Sb5 (Pionek więcej decyduje o wygranej białych. Pan Tadeusz pewnie realizuje przewagę.) 22...Wc8 23.Sf3 Gb8 24.Sfd4 g6 25.Wd1 Ke7 26.Wd2 Kd7 27.Wc2 W:c2 28.S:c2 Kc6 29.a4 Se4 30.b4 Ge5 31.Scd4+ Kb6 32.f3 G:d4 33.e:d4 Sg5 34.Kf2 Se6 35.Ke3 Kc6 36.Sc3 f6 37.b5+ Kd6 38.a5 Sc7 39.Kd3 h5 40.Kc2 g5 41.Kb3 Se6 42.Se2 h4 43.Kb4 h:g3 44.h:g3 Kc7 45.f4 Kd6 46.f5 i czarne poddały się.

W liczeniu wariantów mistrz Dzięciołowski nie zawsze znajdywał najcelniejsze riposty, ale w dyskusjach często. Kiedyś Mirosław Gnieciak wpadł zadowolony do klubu i już od drzwi woła:

- Panie Adamie, załatwiłem dwie dziewczynki!

- No to gratuluję - z filuternym uśmiechem odpowiedział Mistrz.

A Mirek oczywiście miał na myśli pozyskanie dla klubu dwóch nowych juniorek - sióstr Boguckich - które potem wspierały drużynę juniorów w sięganiu po kolejne złota na mistrzostwach Polski.

Oto partia z późniejszym arcymistrzem i mistrzem Polski z roku 1978.

1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 e6 4.Sc3 e:d5 5.c:d5 d6 6.g3 g6 7.Gg2 Gg7 8.Sf3 0-0 9.0-0 a6 10.a4 Sbd7 11.Gf4 Hc7 12.Hd2 We8 13.Gh6 Gh8 14.h3 Wb8 15.a5 b5 16.a:b6 S:b6 17.Wa2 Sc4 18.Hc1 Hb7 19.Sd2 S:d2 20.H:d2 Sd7 21.f4 Gd4+ 22.Kh2 Ge3 23.Hd3 Hb3 24.Wf3 c4?? 25.W:e3! i czarne poddały się.

Jacek Bednarski jest mistrzem Polski z 1963 roku, ciekawym rozmówcą i myślicielem przy szachownicy. Ta ostatnia cecha umożliwia mu odkrywanie oryginalnych idei i tracenie punktów w niedoczasach. Tak jak w poniższej partii.

1.e4 e5 2.Gc4 Sf6 3.d4 e:d4 4.Sf3 d5 5.e:d5 c5 6.0-0 Ge7 7.c3 S:d5 8.Hb3 Ge6 9.H:b7 Sd7 10.Hb3 Wb8 11.Hc2 Se3 12.f:e3 G:c4 13.Wd1 d3 14.Hf2 0-0 15.Sa3 Ga6 16.c4 Sf6 17.Hf1 Se4 18.H:d3 H:d3 19.W:d3 Wfd8 20.W:d8+ W:d8 21.Kf1 Wd1+ 22.Ke2 Wh1 23.Kd3 Gb7 24.Sc2 Gf6 25.Gd2 W:a1 26.S:a1 G:b2 (Para gońców i lepsza struktura pionków zapewnia czarnym stabilną przewagę.) 27.Sb3 Kf8 28.S:c5?? (W niedoczasie białe nie zauważają, że nastąpi bicie z szachem! I nie będzie czasu na związanie 29.Ga3...) 28...S:c5+ 29.Kc2 Gf6 i białe poddały się.

Na zakończenie "tryptyk" z udziałem jednego z najsilniejszych szachistów Łodzi, mistrzem Polski z roku 1962.

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.e5 c5 5.a3 G:c3+ 6.b:c3 Se7 7.Hg4 Sf5 8.Gd3 h5 9.Hf4 Sc6 10.Se2 g6 11.G:f5 g:f5 12.Hg3 He7 13.Gg5 Hf8 14.Gf6 Wg8 15.He3 c:d4 16.c:d4 Wg4 17.c3 b6 18.0-0 Ga6 19.f3 Wg6 20.Wf2 Hh6 21.Sf4 Sa5 22.Hc1 Sb3 23.Hb2 S:a1 24.S:g6 f:g6 25.f4 Hf8 26.H:a1 Wc8 27.Wf3 Kf7 28.h3 Wc4 29.Wg3 Wa4 30.He1 W:a3 31.Wg5 Gd3 32.Hh4 Hg8 33.Wg3 W:c3

Białe od debiutu konsekwentnie parły do przodu i teraz finalizują swoją nieustępliwą strategię.

34.Gd8! Hg7 35.He7+ Kg8 36.He8+ Kh7 37.Gf6 Gb5 38.H:b5 Wc1+ 39.Kh2 Hf7 40.Ha6 Wc7 41.Ha3 Wc4 42.Wc3 b5 43.Wb3 Wa4 44.Hd6 a6 45.Hb8 i czarne poddały się.

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.Sf3 d6 5.g3 Sbd7 6.Gg2 0-0 7.0-0 e5 8.e4 c6 9.h3 We8 10.Ge3 He7 11.We1 e:d4 12.S:d4 Sf8 13.Hc2 Ge6 14.b3 Hc7 15.Wad1 Wad8 16.Kh2 Gc8 17.Wd2 Se6 18.Wed1 Sh5 19.Sde2 b6 20.f4 Gb7 21.f5 g:f5 22.e:f5 Sf8 23.Gg5 Gf6 24.G:f6 S:f6 25.Hc1 d5 26.c:d5 c:d5 27.S:d5 S:d5 28.H:c7 S:c7 29.G:b7 i białe poddały się, nie czekając na 29...W:e2 30.W:e2 W:d1.

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4 4.e:d5 e:d5 5.Sf3 Sc6 6.Ge2 Sge7 7.0-0 Gf5 8.a3 Gd6 9.Gg5 f6 10.Gh4 Hd7 11.Sb5 Gf4 12.Gg3 G:g3 13.h:g3 a6 14.Sc3 0-0 15.Sh4 Ge6 16.Gd3 f5 17.Sf3 Sg6 18.Hd2 Hd6 19.Wae1 Wae8 20.Se2! (Ciekawy plan, mający na celu ostateczne wykorzystanie pola e5 na korzyść białych.) 20...Gd7 21.Sf4 S:f4 22.H:f4 H:f4 23.g:f4 g6 24.c3 W:e1 25.W:e1 We8 26.Se5 S:e5 27.f:e5 Ge6 28.b3 Wd8 29.a4 Kf7 30.f4 c6 31.a5 Wc8 32.Kf2 h5 33.Ke3 c5 34.Wa1 c:d4+ 35.K:d4 Gd7 36.Ge2 Gc6 37.Gf3 Ke6 38.Wh1 Wd8 39.Wd1 Wc8 40.Wb1 Wc7 41.Wc1 Wc8 42.Wh1 Wd8 43.Wh3 Ge8 44.Wg3 Wd7 45.Ge2 Wd8 46.Kc5 Kf7 47.Kb6 Wd7 48.Wd3 Ke6 49.c4 g5 50.c:d5+ W:d5 51.W:d5 K:d5 52.Gf3+ Kd4 53.e6 g:f4 54.G:b7 h4 55.G:a6 Ke5 56.Gb7 Gh5 57.a6 f3 58.G:f3 i czarne poddały się.